Sanatın Kaynağı Çin Midir?

Edebiyatının tarihi Milattan 3000 yıl öncelerine kadar uzanan,zengin ve derin düşünü tarihiyle,bu alandaki eserlerle dünya felsefesine büyük katkılarda bulunan Çin,sanat alanında da çok köklü bir geçmişe sahiptir. Bir örnek vermek gerekirse, Milattan binlerce yıl önce Çinlilerin nota kullandıkları, notayla müzik yaptıkları bilinmektedir.

Bu konuda genel, fakat sağlıklı bir bilgi edinmek amacıyla, Çin'de çeşitli sanat dallarının geçmişini ayrı ayrı incelemek daha uygun düşecektir kanısındayız.

Çin resminde ağır basan unsur tabiat sevgisidir. Resimlerdeki kişiler, bütün halindeki tabiatın bir parçası olarak ele alınmışlardır. İfade bakımından, Çin resmi dünya ölçüsünde büyük bir değer taşır. Çin ressamları eskiden beri genellikle empresyonist (izlenimci) bir tutumu seçmişlerdir. Eski resimlerin çoğu uzun ipek kumaşlar,ya da kağıt üzerine yapılmıştır. Bu resimler tomarlar (rulolar) halinde muhafaza edilir. M.Ö. 1766-1122 arası egemen olan Şang hanedanı zamanında resim yapıldığı, fırça kullandığı biliniyorsa da, zamanımıza ulaşan en eski tarihli Çin resimleri M.Ö. 206 yılından gelmiştir. Sonraları duvar resimleri (panolar) gelişmiş, tapınakların artmasıyla bu tür çalışmalar büsbütün yaygınlaşmıştır.

Heykelcilik, Çinlilerin resme oranla pek az önem verdikleri bir sanat dalıdır. Genellikle hayvan heykelleri üzerinde çalışılmıştır. Çin heykelciliğinin ilk örnekleri, Şang hanedanı dönemine rastlar. Bu dönemde tunç heykelcilik hayli gelişmiştir. Şang hanedanının yerini alan Çu hanedanı döneminde, tam 800 yıl boyunca taş heykel görülmemesi gerçekten ilginçtir. Budizm’in yayılması,dinî konularda yapılan taş ve tunç heykel çalışmalarını yoğunlaştırmıştır. 10. yüzyıl, Budist heykelciliğin en kuvvetli olduğu dönemdir.

Daha sonraları, Ming hanedanı zamanında dini heykelcilik önemini kaybetmiştir. Ming hanedanı devrinin porselen ve fildişi çalışmaları, günümüzde dünya çapında ölçülerle değerlendirilmektedir. Bilindiği gibi,porselen Çinlilerin dünyaya büyük hizmetlerinden biri sayılan bir buluştur. Tabaklar, vazolar, mezarlara konacak türlü eşya, biblolar hatta kiremitler, Çin'de uzun süre porselenden yapılmıştır.

Çin mimarisinin karakteristikleri, çok katlı zarif kuleler, uçlarından kıvrık uzun saçaklı yapılar, tapınaklar,yüksek kemerli, zarif ve sağlam taş köprülerle belirlenebilir. Han hanedanı zamanında yapılan bir hükümet konağı 4000 metre karelik bir alanı kaplamaktaydı. Çin mimarlığının bir başka özelliği de,yapıların tabiatla her bakımdan uyum halinde olmasıdır. Tabiata açılmak düşüncesiyle, yapılarda taraçalara büyük ölçüde yer verilir.

"Pagot" denilen tapınaklar,Çin mimarlığının en karakteristik ürünleri arasında sayılır.

Bütün sanat dallarına uygulanabilecek bir genellemeyle, Çin sanatının en azından 6000 yıllık bir tarihi olduğunu söyleyebiliriz. Bu uzun tarih boyunca, Çin sanatı aralıksız olarak eserler vermiştir.